دسته: علوم اجتماعی مقدمه حجاب، لباس مشاركت است، لباسی است كه خدای متعال از ابتدای بلوغ به تن زن مسلمان كرده، و او را به عنوان عضوی موثر در جامعه عقیدتی اسلام پذیرفته است این لباس، نشان فعالیتی است كه نه تنها اسلام آن را مجاز می داند بلكه بر این فعالیت صحه می گذارد در طول تاریخ حجاب دچار هجمه های مختلف فرهنگی نظامی شده است برخی سعی كرده اند كه ظاهر آن را حفظ كرده
قیمت فایل فقط 4,900 تومان
حجاب
مقدمه:
حجاب، لباس مشاركت است، لباسی است كه خدای متعال از ابتدای بلوغ به تن زن مسلمان كرده، و او را به عنوان عضوی موثر در جامعه عقیدتی اسلام پذیرفته است. این لباس، نشان فعالیتی است كه نه تنها اسلام آن را مجاز می داند بلكه بر این فعالیت صحه می گذارد. در طول تاریخ حجاب دچار هجمه های مختلف فرهنگی- نظامی شده است برخی سعی كرده اند كه ظاهر آن را حفظ كرده و هدف باطنی آن را خنثی سازند و فرهنگ غنی آن را كه همان فرهنگ پویای ولایت است از زن مسلمان دور سازند، برخی به ظاهر حجاب نیز حمله كرده آن را نشانی از وجود ولایت در جامعه تلقی كرده اند، كه در صورت وجود ظاهر، باطن آن نیز امكان بازگشت خواهد داشت.
آری این حجاب است، لباس مشاركتی كه تمامی ابعاد یك مشاركت رسمی الهی را در بردارد. بسیاری از ساده اندیشان سعی دارند آن را یك لباس مشاركت صرفاً اسمی قلمداد كنند تا از كاركرد آن بكاهند و زن را به پذیرش تحقیرهای تحمیلی شرق و غرب بكشانند.
اما آنچه كه مبهم است، این سوال است كه چگونه جامعه اسلامی با وجود این نمودهای عینی مقاومت ایثار، باز در پی ابزار دیگری برای مقابله با هجمه های ببیگانه می گردد و از طراحی سیستم تبلیغ آن هراس می كند؟!
ادیان و برنامه ریزی جنسیتی
ادیان بعنوان قویترین منبع فكری كه برنامه ریزی جنسیتی را مطرح نموده اند. برای این مهم نیز تدابیری را اندیشیده اند. در دین اسلام ساز اسلام ابتدای اجتماعی شدن زن و شیوه جامعه پذیری او، در دوران بلوغ با طرحی جامع طراحی گشته است، بلوغ، آغاز زمان اجرای حكم حجاب اسلامی برای زن مسلمان است. این حكم به مفهوم صحه نهادن بر شیوة صحیح مشاركت در اجتماع، با تكیه بر لباس مشاركت اسلامی است.
اجتماعی شدن دختر در این سنین، با یادگیر اصولی احكام الله پایه ریزی گردیده است. این امر بهمراه ارائه الگوی شخصیت زنان، فاطمه زهرا (س) به ثبات فرهنگ مشاركت تمسك به الگوی ایده آل اسلامی همچون فاطمه زهرا (علیه سلام) كه در سنین كم به حركت تاریخی ولایی خود دست زد و تاریخ، در مقابل عظمت شخصیت و منزلت او سر تعظیم فرود آورد، با تمسك به لباس مشاركت اسلامی زنان، امنیت فكری و ذهنی را برای دختران مسلمان، بهمراه می آورد كه می توانند با قدرت و پایداری، قدم به اجتماع نهاده، اظهار عقیده نموده و در مشاركت، عضوی فعال محسوب گردند.
الف) انواع مشاركت
حیطه مشاركت وسیع است و بنا به توان و سرمایة فكری زن، مشاركت می تواند انواع مختلفی داشته باشد:
1- مشاركت اسمی
گاهی مشاركت در رعایت حجاب، مشاركتی است. در این مشاركت. زن سعی می نماید از مزایای آن برخوردار گشته و با همراهی در گروه به نتایج سودمند مشاركت در سطوح ساده دست یابد.
2- مشاركت رسمی
گاهی مشاركت رسمی است. زیرا فرد با نهادینه كردن اهداف مشاركت، به تعمیق و گستردگی ابعاد آن همت گماشته و بعنوان فردی موثر در تصمیم گیری ها وارد شده و در نهایت با دست یابی به مدیریت بر خود، به مدیریت در گروه می پردازد. گرچه این سیر دارای سلسله مراتب و سطوح مختلف است، اما در ارزشیابی مراتب آن، سن و حتی تحصیلات، نقش چندانی ندارد، زیرا،
«ان تتقوا الله یجعل لكم فرقانا»
« اگر تقوا پیشه كنید، خداوند قدرت تمایز حق از باطل برای شما قرار می دهد»
حجاب لباس تقوا است، عارضة صحیح آن، توسعة تقوای فكری و عملی زن مسلمان است و در صورت تحقق كامل آن، به فرقان كه قدرت تمایز حق از باطل است، دست پیدا می كند. و این مرحله در مشاركت، مرحلة فرهنگ پذیری است، مرحله ای كه مشاركت كننده برای تعمیق اهداف، به سمت علم و تزیكه برای ایفای رسالت خود حركت كرده و با تمسك به الگوی شخصیت ایده ال خود، مورد تایید قرار گرفته است.
طراحی حجاب در بهترین زمان ممكن، برای شكل گیری شخصیت زن صورت گرفته است، تا زن تعاملی خود را با استفاده از این ابزار تكاملی آغاز نماید، چرا كه بدون ججاب، فراغت لازم را برای دستیابی و درك مراتب بالاتر نخواهد یافت و در راه تكامل، از پرتگاههای سقوطی كه بر سر راه او قرار می گیرد، نخواهد رهید و محك های شناخت در او ضعیف خواهد گشت.
لذا در آغاز طرح اجتماعی شدن و مشاركت اصولی زن در اجتماع، اجرای این حكم قرار داه شده است.
اگر حقیقتاً بطن و معنای حجاب درك شود، تحولی شگرف در زمینه های شناخت عرصه های تفكر ایجاد خواهد گشت. و در این میان نقش اعتماد آفرینی حجاب برای زن و قدرمند نمودن او برای رفع شبهات تاریخی، مشخص خواهد گردید.
ب) اهداف حجاب بعنوان لباس مشاركت اجتماعی زن مسلمان:
در این بخش، به چند هدف از اهداف حجاب بصورت خلاصه اشاره می شود.
1- اصل برابری و مساوات در مشاركت اجتماعی:
تقسیم متعادل امكانات و ایجاد فضای متوازن برای توسعه و شكوفایی استعدادهای امت، از اصول اساسی و خدشه ناپذیر اهداف الهی است. این توازن و تعادل در برنامه ریزی جنسیتی، زمانی به تحقق خواهد رسید كه هم مساوات را میان زن و مرد ( دو جنس متفاوت) و هم بین زنان ( یك جنس) برقرار نمائیم.
-مساوات میان زنان ( یك جنس):
گسترة امكانات جهت بهره برداری انسان بدون در نظر گرفتن جنسیت- بر اساس اصل مساوات- از اصول اساسی معنویت است. حذف افكار و تلقینات تحمیلی كه خلاقیت ها و رشد را تحت الشعاع قرار داده و معادلات منطقی انسانی را بسوی تبعیض های ناروا می كشاند، از موارد ضروری است. در محیط سالم فعالیت، مشاركت باید بر اساس بكارگیری ابزارهای منطقی انسانی باشد. هرگونه اجحاف جلوه گری جنشی یا جسمی، ریا و مكر، در مخدوش نمودن روابط و مناسبات انسانی تاثیر داشته و حاكمیت قانون را با مكر و حیله بسوی حاكمیت تبعیض می كشاند. در سیستم مشاركت اسلامی، افراد نمی توانند هر وسیله و ابزاری را برای بهره بردن از امكانات بیشتر بكار گیرند و در نتیجه موجب محرومیت صاحبان حق گردند!!
در میان تمامی ابزارهای مشاركت، شاید استفاده از مكر و زیبایی های ظاهری و طنازی رفتار، بیشترین تأثیر را در خارج كردن مبادلات و ارتباطات انسانی از مسیر خود داشته است، زیرا فرد طناز سعی دارد از تمامی سرمایه های جسمی خود بجای خلاقیت و سرمایة فكری استفاده كرده و از ضعف مردان در برابر قدرت طنازی زنان، بهره گیرد تا امكانات و قدرتها را بسوی خود سرازیر نماید.
در سیستم مشاركت اسلامی، ابزار مشاركت، ابزاری منطقی و عقلایی است هر گونه حركتی كه به خارج شدن سیستم عقلانی از ضوابط خود كمك نماید، مطرود است و بعنوان شیوه ای برای حاكمیت تبعیض بجای اجرای عدالت، نه طنازیهای جسمی و رفتاری، لذا تمای افرادی كه از این حربه برای سست نمودن تفكر و جلب توجه بسوی خود استفاده می كنند بعنوان استفاده از حركتی جنون آمیز- در جهت نفی تفكر صحیح- مطرود خواهند گردید.
زنان باید بدانند نظام مشاركت آنان بر اساس رفتار سلیم انسانی و تعقل و تفكر، طراحی شده است و در این روش مهمترین محور: در پایداری، حركت و باور، خود زنان هستند. این روش، زن را انسانی جنسی نمی بیند. بلكه انسانی متفكر می داند كه برای اثر بخشیو كارایی خود در جهت رشد بشریت، گام برداشته و لباس مدیریت بر پایه مشاركت اسلامی را بر تن كرده است.
این تفكر، هر زنی را برای خارج كردن سیستم، از عدالت بسوی تبعیض، با استفاده از جنسیت بعنوان ابزار كار بكار گیرد، مطرود تلقی نموده و با او مبارزه خواهد كرد. بدین سبب زنان با تحقق هدف لباس اسلامی خود- یعنی مشاركت اسلامی – اصل برابری و مساوات زنان را در مشاركت بر اساس ارائه امتیازهای فكری و خلاقیتی در اجتماع به ثبوت می رسانند و هر گونه تحریك تعمدی را در محیط اجتماعی به مثابه تلاش برای بازگرداندن سیستم بسوی تبعیض، تلقی می نمایند.
-مساوات میان زن و مرد ( دو جنس مخالف):
عدالت اسلامی ایجاب می نماید كه امكانات برای رشد تمامی افراد بشر، بر اساس استعداد و خلاقیت آنان گسترش یابد و در اختصاص امكانات به افراد، جنسیت بعنوان عامل تعیین كننده مطرح نباشد.
لباس رسمی مشاركت اسلامی، زنان را به سبب حذف جلوه گریهایی كه بعنوان امتیازات كاذب محسوب میگردد، در یك سطح قدرتی برابر، در مقابل مردان قرار می دهد و شیوة مشاركت را براساس ارائه امتیازات منطقی بشری، به پیش می راند.
حذف جلوه گیری رفتاری و جسمی زن از زن شخصیتی همچون كارگزار رسمی ( با لباس رسمی) می سازد كه این كارگزار دارای آنچنان توان فكری است كه نیازی به خدشه دار ساختن روابط در سیستم مشاركت ندارد. و در حقیقت حجاب نه تنها به نیرومند كردن نیروی كار زنان پرداخته بلكه به سبب ایجاد فضای مناسب، به گستردگی مشاركت آنان كمك می نماید.
همچنین حجاب نشان میدهد كه رهبر مشاركت اسلامی، در برنامه ریزی خود بر نیروی انسانی و نگاه داشتن این نیرو در فضای سالم فعالیتی، تاكید می كند و تلاش دارد نه تنها هرگونه تبعیضی را از روابط كار محو سازد، بلكه به توسعه و پایداری ارزشهای در بهره وری نیروی انسانی مدد نماید.
در حقیقت زن با برخورداری از این مساوات در مشاركت اسلامی، مسئولیت مضاعفی را بر دوش میكشد، چرا كه علاوه بر آنكه خود تلاش میكند، فعالیت مردان را نیز در جهت مثبت تقویت نموده و نیروی آنان را نیز از هرز شدن، دور می سازد.
2- پی آمد های روحی لباس مشاركت اسلامی:
لباس اسلامی مشاركت ( حجاب) از نظر روحی پیامدهای مثبتی دارد كه به برخی از آنها اشاره می شود:
- مدیریت بر خود
زن با تمرین مشاركت در حریم الهی، به تجربه های سودمندی دست می یابد، زیرا در اسن حریم امن، زمینه بروز و شكوفایی توان خود را می یابد و به سبب در اختیار گرفتن دائمی نفس در جلوگیری از تنوع طلبی و جلوه گری های جسمی و رفتاری. ( این مراقبت برای زن، ملكه می شود) قدرتی را در حاكمیت بر خود می یابد.
اصل این مدیریت بر خود، اساسی ترین و ریشه ای ترین زمینه ها برای تجلی مدیریت بر دیگران است. بررسی توان و سرمایه های درونی و جلوگیری از هرز رفتن آنها یا جلوه گری كاذب آنها، همچنین استفاده از سرمایه های درونی در مسیر منطقی و چارچوب عقلانی و تنظیم رفتار و مناسبات اجتماعی با مردان و زنان بر اساس اصول و معیارهای ارزش های انسانی، رفته رفته به زن در این حریم امن، قدرت و توان مراقبت رفتاری را می دهد كه این امر «مدیریت بر خود» یا « كنترل رفتاری» خوانده می شود.
زن مسلمان، انسانی معرفی می شود كه از خود شناخت داشته و با شناخت مناسب از محیط، رفتاری متین و مناسب شأن و منزلت عظیم خود بروز می دهد، و رفته رفته شیوة مدیریت خودگردانی را از سنین كودكی برای اداره نظام بزرگ خانواده و تربیت كودكان، در مهد عطوفت خود می یابد، زیرا تربیت نیروی انسانی در صورتی امكان پذیر است كه مدیریتی توانمند و خودگران، در رأس این كانون مقدس به ساماندهی امور بپردازد.
- باز خورد عمل
حجاب، قویترین ابزار محك زدن میزان مشاركت اجتماعی است، زیرا زن براحتی میتواند بدون مكر و فریب های رفتاری گروه، باز خورد كار و كوشش خود را مستقیماً ببیند و با بررسی و ارزیابی آنها، تجربیات لازم را اخذ نماید.
ابزار مشاركتی كه در اختیار زن قرار داده شده است، آنچنان قوی است كه میتواند مصلحت اندیشی و ریاكاری گروه را كنار زده و زن را بدون ایجاد مبالغه، مستقیماً در ارتباط با مفاهیم مشاركت قرار دهد.
- توسعه روانشناختی مشاركتچ
مالكیت، نیاز طبیعی آدمی است . این احساس با پرورش دادن و توسعه انسانیت در جامعه، همچون زایش و تربیت نیروی انسانی میتواند در زن رشد نماید و احساس تعلقی را در پیوند عاطفی میان زن با كل انسانیت ایجاد كرده و زن را آمادة هرگونه ایثارگری نماید. این خصیصة ذاتی هر گاه در مسیر پدید آوردن و پرورش دادن عنصری معنوی یا اندیشه ای مثبت قرار گیرد، نه تنها تمامی آن خصوصیات را ایجاد خواهد كرد، لكه به سبب پایداری و ثبات هر چه بیشتر معنویت، این تعلق و احساس مالكیت، به رضاتی از وجود و فعالیت خود منجر می گردد.
هر گاه آدمی به واسطة پشتیبانی از امری در پدید آوردن یا توسعة آن موثر باشد، دیگر حاشیه نشینی را برای تداوم آن تفكر از دسد داده و بعنوان فردی موثر وارد گوره شده و از نظاره گری به عنصر فعال مشاركت تبدیل می گردد. حضور زن در جامعه، مشئولیت مدیریت فرهنگی فكری جامعه را بر دوش او می گذارد، و گویی در وسعتی به پهنای محیط فعالیت، حس مادری و هدایت و پرورش فكری نسبت به تمامی آحاد، بر اساس اصل رحمت وجودی زن شكل گرفته و فعال می شود. بعبارتی دیگر زن با ملبس شدن به لباس مشاركت اسلامی، مستقیماً پدید آوردن و گسترش تفكر معنوی و اهداف الهی شركت می نماید و بعنوان عضوی فعال نسبت به این حركت، احساس تعلق خاطر نموده و مالكیتی روانشناختی را نسبت به رشد آن پیدا می كند.
3- احساس هویت و منزلت در مشاركت
ناتوانی در كار و فعالیت، عموماً فرضی است نه ماهیتی، زیرا بسیاری از افراد امكان و زمینه پرورش استعدادهای خود را نیافته اند و بسیاری از آنها در طول عمر گرانبار خد، به عظمت درون و استعدادهای خود پی نبرده اند، و یا سیستم و نظامی را نیافته اند كه به توان و ارزشهای آنها بها بدهد و زمینه شكوفایی آنرا فراهم نماید.
زنان بر برخورداری از تمامی این موارد سوء مكرراً و مرتباً از طریق فرهنگ بشری ورد استضعاف قرار گرفته اند، لذا ناتوانی در فعالیت را متاسفانه بعنوان امری ماهیتی پذیرفته اند در حالی كه دین الهی اسلام برای از میان بردن این زمینه های سوء با قرار دادن حكم عظیمی حجاب، به جبران تمامی این موارد با ویژگیهای ذیل پرداخته است.
اولاً اسلام، سرمایه و زمینه های خلقتی زن را بعنوان عظمت آفرینش یاد كرده است و به سبب توان و ظرفیت فكری و فطری او، اجرای حكم حجاب اسلامی را به او تفویض نموده است و این تفویض اختیار از سوی قادر سبحان، با آگاهی به ظرفیت و توان عظیم زن صورت گرفته است، نه به خاطر آگاهی بر ضعیفه بودن او حجاب در حقیقت ارائه قالب های جدیدی از بهره مندی از قدرت است كه به زن ارائه گردیده است.
در ثانی با اجرای حكم حجاب در سن بلوغ و قبول تكلیف، زن باید در چارچوب منظمی از برنامه های پرورشی آموزشی قرار گیرد تا ابزارهای قدرت فكری را هت اجرای صحیحتر حجاب بیابد. چرا كه قبول تكلیف، به مفهوم برخورداری از چارچوب فكری اسلام و آموزش احكام الهی می باشد كه باید مدیریت جامعه اسلامی برای آن برنامه ریزی مشخصی را ارائه نماید.
ثالثاً تقسیم فرصتهای بالنده و ایجاد زمینه برای پرورش و تزكیه در مشاركت، از جمله اصول برنامه ریزی رشد است كه مدیریت باید زمینه های تعالی را برای استعدادهای زنان در جامعه فراهم آورد، اما در مورد عملكرد حجاب میتوان گفت كه با وجود عدم تحقق قطعی برنامه ریزی ردش كه اشاره گردید، باز حجاب با وجود كاستی های برنام ریزی فرهنگی جامعه مسلمین به نیرومند كردن زن مبادرت ورزیده و به سبب شركت او در تحقق اهداف هستی، ناتوانی را از وی تا حدی زدوده است.
حجاب توانایی نیروی انسانی زنان را در جهت اخذ آموزش به اثبات می رساند و جامعه را جهت تدارك برنامه ریزی رشد به حركت وا می دارد. اما عجیب است كه اسالم مسئولیت زن را، در صورت فراهم نبودن زمینه های اجتماعی منتفی نمی داند ، و تاكید دارد كه زن حتی در صورت عقب بودن افكار عمومی از ارزشهای اصیل، باید زمینه تحقق ارزشها را با اجرای حكم حجاب و رفتار اسلامی فراهم آورد.
جهت دریافت فایل حجاب لطفا آن را خریداری نمایید
قیمت فایل فقط 4,900 تومان
برچسب ها : حجاب , علوم اجتماعی , مشاركت , نیروی انسانی زنان , كنترل رفتاری , مساوات میان زنان , رفتار اسلامی , دانلود حجاب , پروژه دانشجویی , لباس مشاركت , دانلود پژوهش , دانلود تحقیق , پایان نامه , دانلود پروژه
